 |
สัญญายืม คือ สัญญาซึ่งคู่สัญญาฝ่ายหนึ่ง เรียกว่าผู้ให้ยืมได้ส่งมอบทรัพย์สินให้แก่คู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่ง เรียกว่า ผู้ยืม เพื่อใช้ทรัพย์สินนั้น และผู้ยืมต้องคืนให้เมื่อใช้สอยเสร็จแล้ว
ลักษณะของสัญญายืม
1. เป็นสัญญาที่บริบูรณ์ เมื่อผู้ให้ยืมส่งมอบทรัพย์แก่ผู้ยืม กล่าวคือ ตราบใดที่ผู้ให้ยืมยังไม่ได้ส่งมอบทรัพย์สินให้แก่ผู้ยืม สัญญายืมก็ยังไม่เกิดขึ้น แม้คู่สัญญาจะได้ทำสัญญาให้ยืมเป็นหนังสือก็ตาม หากยังไม่ได้ส่งมอบก็บังคับให้ส่งมอบไม่ได้
2. สัญญายืมเป็นสัญญาไม่ต่างตอบแทน
ในสัญญายืมจะมีคู่สัญญาฝ่ายเดียว คือ ผู้ยืม เท่านั้นที่เป็นลูกหนี้ มีหน้าที่ในการส่งของที่ยืมคืนให้แก่ผู้ให้ยืม ส่วนผู้ให้ยืมเมื่อส่งมอบของที่ยืมแก่ผู้ยืมทำให้สัญญายืมเกิดบริบูรณ์แล้วก็ไม่มีหน้าที่อะไรอีก
สัญญายืมมี 2 ชนิดคือ
1. สัญญายืมใช้คงรูป
2. สัญญายืมใช้สิ้นเปลือง
1. สัญญายืมให้คงรูป
“สัญญายืมใช้คงรูป” คือสัญญาที่บุคคลหนึ่ง เรียกว่า ผู้ให้ยืมให้บุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้ยืม ใช้สอบทรัพย์สินสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้เปล่า และผู้ยืมตกลงว่าจะคืนทรัพย์สินนั้น เมื่อได้ใช้สอยเสร็จแล้ว
ลักษณะของสัญญาใช้คงรูป มีดังนี้คือ
(1) สัญญาไม่มีค่าตอบแทน
(2) เป็นสัญญาที่ไม่ได้โอนกรรมสิทธิ์ หมายความว่า การที่ผู้ให้ยืมส่งมอบทรัพย์สินให้แก้ผู้ยืมไปนั้นเป็นการส่งมอบให้เพื่อผู้ยืมจะได้ครอบครองและใช้ประโยชน์จากทรัพย์สินนั้นเท่านั้น กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้นยังเป็นของผู้ให้ยืมอยู่ ลักษณะในข้อนี้เป็นเหมือนกับสัญญาเช่าทรัพย์ที่ได้อธิบายมาแล้ว
(3) วัตถุแห่งสัญญายืมใช้คงรูปคือทรัพย์สิน
หน้าที่ของผู้ยืม
1. หน้าที่ในการเสียค่าใช้จ่ายต่างๆ และค่าบำรุงรักษาทรัพย์สิน
2. หน้าที่ในการใช้สอยทรัพย์สินและสงวนรักษาทรัพย์สินที่ยืม
3. หน้าที่ในการส่งคืนทรัพย์สินที่ยืมเมื่อใช้เสร็จ
ความระงับแห่งสัญญายืมใช้คงรูป
ความระงับแห่งสัญญายืมใช้คงรูป อาจมีได้หลายสาเหตุดังนี้คือ
1. ในกรณีที่สัญญาได้กำหนดระยะเวลายืมไว้ สัญญายืมใช้คงรูปก็จะระงับเมื่อสิ้นกำหนดระยะเวลาตามสัญญานั้น
2. ในกรณีที่สัญญาไม่ได้กำหนดระยะเวลายืมไว้ เช่น ยืมหนังสือไปอ่านโดยไม่ได้ระบุว่าจะคืนเมื่อใด ดังนี้ตามกฎหมายแล้วผู้ให้ยืมมีสิทธิเรียกคืนเมื่อใดก็ได้
3. สัญญายืมใช้คงรูประงับไปเมื่อผู้ยืมตาย ในข้อนี้แสดงให้เห็นว่าคุณสมบัติของผู้ยืมเป็นสาระสำคัญของสัญญายืมใช้คงรูป
4. สัญญายืมใช้คงรูประงับไปเมื่อผู้ให้ยืมบอกเลิกสัญญาในกรณีที่ผู้ยืมผิดสัญญา
ลักษณะของสัญญายืมใช้สิ้นเปลือง
สัญญายืมใช้สิ้นเปลือง คือ สัญญาซึ่งบุคคลหนึ่ง เรียกว่า ผู้ให้ยืม โอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินชนิดใช้ไปสิ้นไปให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้ยืม และผู้ยืมตกลงว่าจะคืนสินทรัพย์เป็นประเภทชนิดและปริมาณเช่นเดียวกันให้แทน
ลักษณะสัญญายืมใช้สิ้นเปลืองมีดังนี้คือ
1. สัญญายืมใช้สิ้นเปลืองอาจเป็นสัญญามีค่าตอบแทนก็ได้
2. เป็นสัญญาที่มีการโอนกรรมสิทธิ์
3. วัตถุแห่งสัญญายืมใช้สิ้นเปลืองคือทรัพย์สินชนิดใช้ไปสิ้นไป
หน้าที่ของผู้ยืม
ต้องมอบทรัพย์สินประเภท ชนิด และปริมาณเช่นเดียวกันคืนให้แก่ผู้ให้ยืม
สัญญายืมเงิน
สัญญายืมเงิน เป็นสัญญายืมใช้สิ้นเปลือง โดยกฎหมายกำหนดหลักเกณฑ์การกู้ยืมเงิน ไว้ว่า การกู้ยืมเงินเกินกว่า ๒,๐๐๐ บาทขึ้นไป ต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือ ลงลายมือชื่อผู้ยืมเป็นสำคัญ มิฉะนั้นจะฟ้องร้องบังคับคดีไม่ได้
การชำระหนี้เงินกู้
ลูกหนี้ต้องชำระหนี้แก่เจ้าหนี้ภายในระยะเวลาที่สัญญากำหนด มิเช่นนั้นจะถือว่าผิดนัดการชำระหนี้ จะต้องรับผิดชอบต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นจากการไม่ชำระหนี้
ดอกเบี้ย
จะคิดดอกเบี้ยเกินกว่าร้อยละ ๑๕ ต่อปีไม่ได้ กรณีสัญญากำหนดให้คิดอัตราดอกเบี้ยแต่มิได้กำหนดดอกเบี้ยไว้ กฎหมายให้คิดอัตราดอกเบี้ยได้เพียงร้อยละ ๗.๕ ต่อปี
อายุความ
ใช้อายุความตามมาตรา ๑๙๓/๓๐ ฟ้องภายใน ๑๐ ปี